Iwona Biernat-Baran – Doktor nauk prawnych, doradca podatkowy (nr wpisu 12273). Posiada ponad 10 – letnie doświadczenie zawodowe związane z prawem podatkowym. Początki kariery związała z pracą w administracji skarbowej, m.in. w urzędzie skarbowym oraz izbie skarbowej. Obecnie prowadzi kancelarię doradztwa podatkowego. Jest trenerem z zakresu podatku od towarów i usług (VAT). Jest autorką publikacji z zakresu prawa podatkowego oraz organizatorem i uczestnikiem wielu konferencji naukowych, na których prezentuje tematy związane z prawem podatkowym. Prezes Stowarzyszenia Naukowego Prawa Podatkowego, członek Krajowej Rady Doradców Podatkowych, Przewodnicząca Kolegium Redakcyjnego Wydawnictw KIDP, Redaktor Naczelna Wydawnictw KIDP.

I. Podzielona płatność – kolejna metoda uszczelnienia systemu VAT:

1. Podstawa prawna – obowiązkowy i nieobowiązkowy mechanizm „split payment”:
a. Podzielona płatność – nowela VAT oraz Prawa Bankowego od roku 2019.

2. Rachunek VAT – nowa usług w systemie bankowym:
a. Kto musiał otworzyć rachunek VAT i jak to się robi?
b. „Dedykowany komunikat przelewu” – przelew zdefiniowany w ustawie o VAT – w jaki sposób kontrahent opłaca należności faktury?
c. Czy dostawca ma wybór metody płatności od kupującego?
d. Czy wszystkie banki obsługują rachunek VAT?
e. Czy inne instytucje niż banki prowadzą rachunek VAT?
f. Jak rozliczyć transakcję przy zastosowaniu „split payment”?
g. Do kogo należą środki zgromadzone na rachunku VAT – do podatnika, czy do skarbu państwa?
h. Na co można przeznaczyć środki zgromadzone na rachunku VAT?
i. Jak uwolnić środki z rachunku VAT?
j. Egzekucja z rachunku VAT – czy środki na rachunku VAT są bezpieczne?
k. Czy istnieje konieczność zasilania rachunku VAT?

3. Jakie warunki należy spełnić, aby uznać, że zapłata została dokonana podzieloną płatnością?
a. Na jakie konto mają trafić środki pieniężne?
b. Czy można zapłacić fakturę kilkoma przelewami?
c. Możliwe konsekwencje błędów w treści przelewu, w tym: niepełny numer faktury, pomyłka w numerze faktury, błędny NIP.

4. Odpowiedzialność za rozliczenia w trybie „split payment”:
a. Otrzymanie omyłkowej płatności „split payment”, a konsekwencje?
b. Otrzymanie omyłkowej płatności „split payment” – co należy zrobić, aby uniknąć ryzyka?
c. Otrzymanie omyłkowej płatności „split payment” – czy można zabezpieczyć się „z góry” przed konsekwencjami.
d. Konsekwencje po stronie nabywcy oraz po stronie sprzedawcy.

5. Częściowe opłacenie faktury, brak zapłaty, zapłata w części a „split payment”?
a. Częściowe opłacenie faktury, brak zapłaty, zapłata w części a „split payment”?
b. Podatnicy VAT zwolnieni a „split payment”?
c. Podatnicy stosujący „odwrotne obciążenie” a „split payment”.
d. Podmioty nieprowadzące działalności gospodarczej a „split payment”.
e. Formy płatności transakcji handlowych a „split payment”.

6. Zmiany w sposobie rozliczeń VAT po wprowadzeniu „split payment”:
a. Prawo do odliczenia VAT a „split payment”.
b. Termin zwrotu VAT a „split payment”.
c. Transakcje międzynarodowe a „split payment”.

7. Korzyści płynące z stosowania „split payment”:
a. Brak możliwości określenia przez organy dodatkowego zobowiązania (20%, 30%, 100%) – jakie warunki należy spełnić?
b. Brak możliwości stosowania przez organy podwyższonych odsetek (150%) – jakie warunki należy spełnić?
c. Brak solidarnej odpowiedzialności – jakie warunki należy spełnić?
d. Dyskonto za wcześniejszą zapłatę VAT – jakie warunki należy spełnić?

8. Obowiązkowa podzielona płatność za niektóre towary i usługi od 1 listopada 2019 r.:
a. Czy obowiązkowa podzielona płatność zastąpiła w całości odwrotne obciążenie oraz solidarną odpowiedzialność przy nabyciu niektórych towarów i usług?
b. Dodatkowe adnotacje na fakturze przy dostawie towarów i usług objętych obowiązkową podzieloną płatnością – sankcje za brak oznaczenia
c. Dobrowolna czy obowiązkowa – jakich podatników dotychczas dotyczył „split payment”?
d. Czy istnieją branże wykorzystujące „split payment” w szczególny sposób?
e. Limit kwotowy transakcji wymagający zastosowania obowiązkowej podzielonej płatności.
f. Jakie będą skutki podatkowe w podatku VAT oraz w podatkach PIT i CIT niezastosowania obowiązkowej podzielonej płatności?
g. Jakie są sankcje karne skarbowe niezastosowania obowiązkowej podzielonej płatności? Kiedy stosujemy kodeks karnoskarbowy, kiedy kary administracyjne z ustawy o VAT.
h. Czy przy obowiązkowej podzielonej płatności można zapłacić za więcej niż jedną fakturę?
i. Jakie inne tytuły podatkowe (należności publicznoprawne), oprócz podatku VAT można zapłacić z Rachunku VAT?
j. Z tytułu jakich innych podatków urząd skarbowy może dokonać zajęcia Rachunku VAT?

9. Pozostałe praktyczne problemy związane z MPP:
a. Sprzedaży usługi, do której użyto towarów z załącznika 15 do ustawy o VAT? – czy występuje obowiązkowy MPP?
b. Sprzedaż towarów zawierających towary z załącznika nr 15 do ustawy o VAT – czy występuje obowiązkowy MPP?
c. Refakturowania usług objętych obowiązkowym mechanizmem podzielonej płatności.
d. Faktur zbiorczych za wiele transakcji a zastosowanie MPP.
e. Faktoring oraz faktoring odwrócony a obowiązek płatności MPP.
f. Cesja wierzytelności a obowiązek płatności MPP.
g. Zajęcie komornicze a obowiązek płatności MPP.

II. Obowiązek zapłaty na rachunek z ,,Białej listy podatników VAT”:

1. Wykaz Podatników VAT Czynnych, czyli tzw. „Biała Lista Podatników VAT”:
a. Dane zawarte w wykazie podatników VAT czynnych.
b. Rodzaje rachunków bankowych zawartych w wykazie podatników VAT czynnych.

2. Obowiązek zapłaty na rachunek z ,,Białej listy podatników VAT”:
a. Kiedy występuje obowiązek zapłaty na rachunki z „Białej Listy”?
b. Faktury w walucie obcej a obowiązek zapłaty na rachunki z „Białej Listy”.
c. Obniżenie limitu transakcyjnego płatności bezgotówkowych pomiędzy przedsiębiorcami od roku 2024 a wpływa na obowiązek zapłaty na rachunki z „Białej Listy”.
d. Wyjątki od obowiązku zapłaty na rachunki z „Białej Listy”: zapłata w trybie egzekucji, zapłata na rachunek własny banku lub SKOKu, kompensata.

3. Konsekwencje niewykonania obowiązku zapłaty na rachunek z ,,Białej listy podatników VAT”:
a. Utrata kosztów uzyskania przychodów.
b. Solidarna odpowiedzialność ze sprzedawcą za podatek VAT.
c. Sposoby uniknięcia negatywnych skutków zapłaty na rachunki z „Białej Listy”: zapłata przy użyciu mechanizmu podzielonej płatności, złożenie zawiadomienia ZAW-NR, ponowna zapłata w sposób umożliwiający uniknięcia negatywnych skutków.

4. Zawiadomienia ZAW-NR:
a. Termin złożenia ZAW-NR – skutki naruszenia oraz sposoby uniknięcia negatywnych skutków nieterminowego zawiadomienia.
b. Brak możliwości podpisania ZAW-NR przez osoby z upoważnieniem UPL-1.
c. Kto jest uprawniony do podpisania ZAW-NR?
d. Specyfika zawiadomienia ZAW-NR składanego przez spółki osobowe.

5. Dlaczego warto sprawdzać białą listę podatników VAT – studium przypadku w zakresie dochowania należytej staranności w VAT – orzecznictwo sądowe oraz interpretacje organów podatkowych.